Koronavirüste son durum ve akıllara en çok gelen 5 soru

Güncelleme: 18.03.2020, 23:48

***

Vaka sayısı: 191
Ölüm: 2 (89 yaşındaki erkek hastanın virüsü Çinli bir çalışanından kaptığı açıklandı. Hayatını kaybeden ikinci hastayla ilgili erkek ve 69 yaşında olduğu bilgileri verildi.)
Vakaların yeri: Açıklanmadı
Genel durum:
-İlk vaka virüsü ‘Avrupa temasıyla’ aldı, daha sonra çevresindeki 5 kişi de daha virüs tespit edildi.
-Virüs görülen 7 kişi Avrupa’dan, 3 kişi ABD’den ve bir kişi de umre ziyareti sonrası Suudi Arabistan’dan ülkeye giriş yaptı.

Türkiye’de ilk koronavirüs vakası Çarşamba gününün ilk dakikalarında duyuruldu. Hastanın erkek olduğu ve virüsü ‘Avrupa temasından’ aldığı kaydedilirken, durumunun iyi olduğu ve izole edildiği ifade edildi.

Ülkedeki ikinci vaka da Cuma sabahı açıklandı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada ikinci vakanın Perşembe akşamı tespit edildiğini belirterek, “İlk hastamızın, tanı konur konmaz takibe alınan çevresindendir. Virüsün olası yayılımını bu sınırlar içinde tutabilmek için gerekli tedbirlere başvurduk” dedi.

Ülkedeki koronavirüs vakalarının sayısı, cuma günü 5’e yükseldi. Bakan Koca, virüs tespit edilen yeni iki kişinin de ilk hastanın yakın çevresinden olduğunu kaydetti.

Türkiye, hafta sonunu umreden dönen 20 binden fazla kişinin getirdiği riske odaklanmışken; 6. vaka haberi pazar günü geldi. Sağlık Bakanı, virüsün umreden dönen birinde görüldüğünü duyururken; pazar sabahı itibariyle Suudi Arabistan’dan dönenler için 14 günlük zorunlu karantina uygulaması başlatıldı.

Türkiye’deki koronavirüs vakalarının sayısı, 15 Mart’ın son dakikalarında Sağlık Bakanı Koca tarafından yapılan açıklamayla 18 olarak duyuruldu. Koca, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, daha önce 6 olarak açıklanan koronavirüs vaka sayısının 18'e yükseldiğini, bunların 2'sinin ilk vakanın çevresinden olduğunu, 7'sinin Avrupa’dan, 3'ünün de Amerika’dan Türkiye’ye giriş yaptığını söyledi.

İlk vakanın duyurulmasının üzerinden bir hafta geçmeden vaka sayısı 48'e yükseldi. 18 Mart’ın ilk dakikalarında da vaka sayısının iki katına çıkarak 98'e ulaştığını duyuran Sağlık Bakanı Koca, 89 yaşında bir kişinin de virüs sebebiyle hayatını kaybettiğini açıkladı. Bu, Türkiye’de duyurulan ilk ölüm oldu.

Türkiye’nin koronavirüsle mücadeledeki ikinci kaybı 18 Mart günü yaşandı. Sağlık Bakanı, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı:

“61yaşında erkek bir hastamızı kaybettik. Kendisine Allah’tan rahmet diliyorum. Bugün sonuçlanan testler, tedbirlerin çok zorunlu olduğunu gösteriyor. Tanı konup tedavilerine başlanan 93 yeni vakamız var. Hasta sayımız 191'e ulaştı. Riskin önünü birlikte keselim.”

***

Koronavirüs kimler için risk oluşturuyor, nasıl korunabiliriz?

ABD Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi’nin (CDC) Çin’den gelen ilk bilgiler ışığında yaptığı değerlendirmeye göre yaşlılar ve kalp/akciğer hastalıkları ya da diyabeti bulunan kişiler yüksek risk grubunu oluşturuyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, kalp damar rahatsızlığı bulunan koronavirüs hastalarında ölüm oranı yüzde 13.2, diyabette yüzde 9.2, hipertansiyonda yüzde 8.4 ve kronik solunum yolu rahatsızlığı olanlarda da bu oran yüzde 8. Herhangi bir devam eden kronik hastalığı olmayanlarda ise yaşa bakmaksızın virüsün ölüm oranı yüzde 3.4.

TIKLAYIN — Türkiye’nin ilk koronavirüs vakası ve marketlerin boşalan rafları

Türk Tabipler Birliği (TTB), koronavirüsten korunmak için alınabilecek önlemler listesinde şunlara yer veriyor:

• Hasta insanlarla temastan kaçınılmalıdır. (Mümkünse en az 1 metre uzakta bulunulmalı.)
• Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık yıkanmalıdır.
• Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir.
• Eller, en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı sonrasında kurulanmalıdır.
• Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.
• Sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği veya kolonya kullanılmalıdır.
• Elde görünür bir kirlenme olmadığı sürece el antiseptikleri, el yıkama kadar etkilidir. Ancak elde görünür bir kirlenme olduğunda ellerin mutlaka yıkanması gerekir.

Fotoğraf: Reuters

Koronavirüste belirtiler neler?

Sağlık Bakanlığı’nın verdiği bilgiye göre, koronavirüs enfeksiyonunda en çok karşılaşılan belirtiler ateş, öksürük ve nefes darlığı. Şiddetli olgularda ise zatürre, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm gelişebiliyor.

Virüse yakalananlarda önce yüksek ateş başlıyor. Ardından kuru öksürük şikayetleri gözleniyor. Bir haftanın sonunda ise nefes darlığı sorunları ortaya çıkıyor. Koronavirüs orta derece soğuk algınlığından, ölüme varacak semptomlara yol açabiliyor.

WHO’nun 44 bin hastaya dayandırdığı araştırma verilere göre virüsün bulaştığı kişilerin:

• %81'i hafif atlatıyor
• %14'ü ciddi geçiriyor
• %5'i ağır hastalanıyor

Koronavirüse yakalandığımdan şüpheleniyorsam ne yapmalıyım?

Birleşik Krallık gibi koronavirüsün görüldüğü bazı ülkeler, hasta olduğundan şüphelenen kişilerin acil servisler ya da aile hekimlerine gitmemesi ve genel sağlık sisteminin telefon hattına ulaşması gerektiği yönünde çağrı yapıyor. Türkiye ise bu konuda herhangi bir önlem açıklamadı.

Sağlık Bakanlığı’nın 11 Mart’ta güncellediği ‘COVID-19 Rehberi’nde de konuya dair spesifik bir bilgi verilmese de teşhis/tanı sürecinin sağlık kuruluşlarına başvuru sonrasında başlatıldığı görüldü.

Sağlık Bakanlığı, Perşembe günü bir liste yayınlayarak koronavirüs taşıdıklarından şüphelenmeleri halinde vatandaşların başvurabileceği hastaneleri paylaştı. Listedeki hastaneleri şu linkten öğrenebilirsiniz. Ayrıca koronavirüs taşıdığından şüphelenenlere ‘Korona Danışma Hattı’nı aramaları çağrısında bulunuldu.

Koronavirüsle mücadelede sosyal izolasyon neden önemli?

Koronavirüsle mücadele kapsamında birçok ülke kapılarını dışarıdan gelenlere kısmen ya da tamamen kapadı, bazı ülkelerde sınırlar içerisinde seyahate ya da evden dışarı çıkmaya yönelik kısıtlamalar getirildi. Türkiye’de henüz böyle bir durum yok ancak Sağlık Bakanlığı yine de yurtdışından gelenlerin kendilerini 14 gün boyunca evinde izole etmesini öneriyor.

Yakın zamanda yurtdışına gitmediyseniz ya da hastalığın risk gruplarından birinde değilseniz de dikkat etmeniz gereken şeyler var. Hastalığa yakalananların yüzde 80'i bu süreci hafif atlatsa da, virüsü kapmanız durumunda çevrenizdeki riskli gruplarda bulunan insanlara zarar verebilir, virüsün yayılımını artırabilirsiniz. Araştırmalar, virüsün ortaya çıktığı Hubei eyaletinin karantinaya alınmasının ardından ülkenin diğer bölgelerinde yeni hasta vakalarının yatay izlediğini gösteriyor.

ABD Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi’nin virüsün yayılmasını önlemek için önerdiği yöntemlerden biri de ‘sosyal mesafe’. CDC’ye göre bu, bir araya gelmekten uzak durmayı, toplu buluşmalardan kaçınmayı ve diğer insanlarla aranıza mesafe koymayı içeriyor.

TIKLAYIN — Korona günleri | Evde, oturduğunuz yerden gezebileceğiniz 10 müze

Kanada’daki Toronto Üniversitesi’nden Bulaşıcı Hastalıklar Uzmanı Dr. Susy Hota, TIME’a yaptığı açıklamada yerel yönetimlerin etkinlikleri iptal etmesinden şirketlerin evden çalışmaya izin vermesine kadar birçok başlığın ‘sosyal mesafe’ kapsamına girdiğini söylüyor.

Koronavirüsün ‘kuluçka dönemi’, yani enfeksiyonun kapıldığı andan belirtilerin görüldüğü zamana kadar olan dönem yaklaşık 14 gün, bazı araştırmacılar bunun daha uzun olabileceğini söylüyor. Bilim insanları, bazı kişilerin belirtiler görülmeden de enfeksiyonu yaydıkları uyarısında bulunurken, uzmanlar gerçek vaka sayılarının bildirilenden ve resmi verilerden 10 kat fazla olabileceği uyarısını yapıyor.

Türkiye hangi önlemleri aldı?

Virüsle mücadele kapsamında ilk olarak Sağlık Bakanlığı bünyesinde Yeni Koronavirüs Bilim Kurulu oluşturuldu. Sağlık Bakanı Koca, sürecin başından itibaren sözlü ve yazılı olarak konuya dair düzenli bilgilendirmelerde bulundu, ilk vakayı duyurduğu toplantıda da bakanlığın maksimum şeffaflık için gereken özeni gösterdiği vurgusunda bulundu. Sağlık Bakanlığı, Salı günü (12 Mart) akşam saatlerinde de bir genelge yayınlayarak sınır bölgelerinde çalışan personelin izinlerinin ikinci bir emre kadar askıya alındığını duyurdu.

İlk vakanın açıklanmasının ardından ülkenin gündemine okulların kapatılıp kapatılmayacağı merak konusu olmuştu. Bu konuda açıklama Perşembe akşamı geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında gerçekleşen toplantı sonrasında ilk, orta ve liselerde 5 Nisan’da başlaması planlanan bahar tatilinin öne alınarak 16 Mart’ta başlatılacağı, sonrasında da uzaktan eğitime geçileceği, üniversitelerin ise 3 hafta süreyle tatil edileceği açıklandı.

Aynı toplantıdan, ülke genelinde spor müsabakalarının Nisan ayı sonuna kadar seyircisiz oynanması kararı da çıktı. Mart ve nisan aylarında yapılması planlanan ulusal ve uluslararası bilimsel açık ya da kapalı toplantı ve konferans gibi etkinlikler de geçici süreyle ertelendi.

Sağlık Bakanlığı tarafından alınan ulusal ölçekli önlemler arasında risk bölgesi olarak adlandırılan ülkelere olan uçuşları sınırlamak, bazı ülkelerden giriş ve çıkışları kapatmak, havalimanlarına termal kamera koymak da yer alıyor.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı da COVID-19 tedbirleri kapsamında Türkiye şu an İran, Irak, Çin, Güney Kore, İtalya, İspanya, Almanya, Fransa, Belçika, Norveç, İsveç, Danimarka, Avusturya, Hollanda, İngiltere, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, İsviçre, İrlanda ve Mısır’la uçuşları 21 Nisan’a kadar durdurdu.

Almanya, İspanya, Fransa, Avusturya, Norveç, Danimarka, İsveç, Belçika ve Hollanda’ya “geçici olarak kısa süreliğine giden veya bu ülkelerde öğrenci olarak bulunan ve ülkemize dönmek isteyen” vatandaşların 16 Mart Pazartesi günü saat 17.00'ye kadar bulundukları ülkelerdeki Türk diplomatik temsilciliklerine başvurmaları halinde Türkiye’ye dönüşlerinin 17 Mart Salı günü saat 24.00'e kadar sağlanacağı kaydedildi. İstanbul Valiliği daha sonra bir açıklama yaparak bu süre zarfında ülkeye dönenlerin 14 gün karantina altına alındı.

İzmir, Ankara ve İstanbul’un başını çektiği çok sayıda belediyede de toplu taşıma araçları, duraklar, camiler, okullar gibi insanların sıkça bir araya geldiği alanlarda ilaçlama ve temizleme çalışmaları yoğunlaştırıldı. Birçok ilde belediyenin düzenlediği tiyatro, konser gibi etkinlikler ikinci bir tarihe kadar iptal edildi. Aralarında belediyelerin, kurumsal şirketler ile holdinglerin de bulunduğu birçok işyeri de çalışanlarına evden çalışma alternatifi sunmaya, bu konuda denemeler yapmaya başladı.

Son olarak Pazar günü İçişleri Bakanlığı’nın 81 valiliğe gönderdiği genelgeye göre, “Umuma Açık İstirahat ve Eğlence Yerleri olarak faaliyet yürüten pavyon, diskotek, bar ve gece kulüplerinde, vatandaşların çok yakın bir mesafede bir arada bulunmalarının hastalığın bulaşma riskini artıracağı belirtilerek, bu mekanların 16 Mart Pazartesi günü saat 10.00 itibarıyla geçici süreliğine faaliyetlerinin durdurulacağı” ifade edildi.

Bu yasak daha sonra 17 Mart Salı gününden itibaren ‘tiyatro, sinema, gösteri merkezi, konser salonu, nişan/düğün salonu, çalgılı/müzikli lokanta/kafe, gazino, birahane, taverna, kahvehane, kıraathane, kafeterya, kır bahçesi, nargile salonu, nargile kafe, internet salonu, internet kafe, her türlü oyun salonları, her türlü kapalı çocuk oyun alanları (AVM ve lokanta içindekiler dahil), çay bahçesi, dernek lokalleri, lunapark, yüzme havuzu, hamam, sauna, kaplıca, masaj salonu, SPA ve spor merkezlerini’ de kapsayacak şekilde genişletildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında tüm bakanlar, işçi işveren örgütleriyle kamu bankalarının yöneticileri, 18 Mart günü 5 saati aşan bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantı sonrasında Koronavirüs etkilerini azaltmak amacıyla, ekonomik ve sosyal hayata yönelik 100 milyar liralık destek paketi açıklandı.

***

Koronavirüsle ilgili istatistiklere, bilgilere ulaşabileceğiniz Türkçe bir kaynak: koronabilgi.com

Koronabilgi.com, koronavirüs salgınını Wuhan’da ortaya çıktığı ilk günlerden bu yana takip İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Bilgisayar Mühendisliği öğrencisi, 22 yaşındaki Emre Horsanalı tarafından kuruldu.

İTÜ ARI Teknokent’te bir firmada yarı zamanlı yazılımcı olarak da çalışan üçüncü sınıf öğrencisi Horsanalı, siteyi hazırlamaya Sağlık Bakanı Fahrettin Koca koronavirüsün Türkiye’de de görüldüğünü açıkladığı gün başlamış. Koronavirüs konusunda yeterli Türkçe kaynak olmadığını fark eden ve Türkçe haber sitelerinin kendi haritalarını hazırlamak yerine ABD’deki John Hopkins Üniversitesi’nin ArcGIS sistemini kullandığını gören Horsanalı, bu sebeple böyle bir işe giriştiğini söylüyor.

Reklam almayan sitede an itibariyle Türkiye ile dünyadaki güncel duruma dair veriler ve Sağlık Bakanlığı ile John Hopkins Üniversitesi’nin koronavirüsle ilgili paylaştığı bilgiler yer alıyor. Horsanalı’nın bundan sonra odaklanmayı en çok istediği bölüm ise ‘haberler’ kısmı. Yazarlar ve editörlerin de katkı koyabileceği bir bölüm oluşturduğunu söyleyen İTÜ öğrencisinin amacı, bu bölümde haberlerin yanı sıra tecrübe ve uzmanlık sahibi kişilerin de bilgilendirici makaleler, araştırmalar yayınlamaları, bunun da yakın zamanda olacağını belirtiyor.

Kendi başına kurduğu internet sitesinin gazeteci Burcu Karakaş’ın Twitter’da yaptığı paylaşım üzerine çokça kişi tarafından öğrenildiğini kaydeden Horsanalı’nın bir de çağrısı var:

“Anlattığım planı gerçeğe dönüştürebilmem için yazı yazabilecek, düzenleyebilecek, konu veya habercilik hakkında tecrübesi olan gönüllü insanlara ihtiyacım var. TARAFSIZ, DOĞRU bilgiler paylaşabilecek herkesin yardımına açığım. Bana Twitter hesabımdan veya mail üzerinden (contact.emrehorsanali@gmail.com) ulaşabilirler.”